BÓL PRZEWLEKŁY
Niemal wszyscy od czasu do czasu odczuwają ból. Być może bolała Cię głowa po stresującym wydarzeniu, brzuch przy zatruciu lub złamana ręka. Część kobiet co miesiąc odczuwa słabsze, a w niektórych przypadkach silniejsze bóle menstruacyjne. Ból, który odczuwa większość osób zazwyczaj zaczyna się nagle i trwa stosunkowo krótko. Bywa mniej lub bardziej intensywny, ale nigdy nie na tyle by na długo upośledzać nasze codzienne funkcjonowanie. Nawet jeśli złamiesz prawą rękę i nie możesz wykonywać wielu czynności taki okres trwa stosunkowo krótko, bo kilka tygodni. Prawie zawsze dobrze znasz przyczynę bólu albo przynajmniej, jak w przypadku stresu, domyślasz się dlaczego wystąpił. Funkcją takiego bólu jest informowanie o uszkodzeniach i jest on nieodłącznym elementem życia człowieka. Gdyby nie on, mógłbyś ulec poważnemu uszkodzeniu i o tym nie wiedzieć, co jak się domyślasz, byłoby prawdopodobnie tragiczne w skutkach.
To, jak ludzie odczuwają ból, w dużym stopniu zależy od jego przyczyny (np. złamana ręka będzie bolała zapewne bardziej niż otarcie naskórka) oraz indywidualnych cech osoby, jej tolerancji na ból. Dlatego też jedną osobę otarcie naskórka może boleć tak bardzo jak inną złamana ręka i nie sposób tego porównywać. Mowa tutaj o bólu ostrym. Więcej na jego temat możesz przeczytać w osobnym artykule. Niestety nie każdy ból mija, czasami ulga przychodzi tylko na chwilę, a ból upośledza normalne funkcjonowanie. Kryterium bólu przewlekłego jest głównie czas jego trwania. Kryterium uznania bólu za przewlekły, jest czas trwania dłuższy niż sześć miesięcy. Nie oznacza to jednak, że jeżeli odczuwasz ból od pięciu miesięcy to nie cierpisz na ból przewlekły. O tym, jaki to jest ból, co jest jego przyczyną i jakie metody leczenia będą dla Ciebie najlepsze, powinien zdecydować lekarz.
Dawniej uważano, że ból musi wiązać się z uszkodzeniem tkanek, jednak część ludzi uważa, że odczuwa ból, mimo iż nie ma widocznych przyczyn jego wystąpienia, pozostają one nieznane. Nie ma więc w tym nic dziwnego, jeśli nie wiesz dlaczego Cię boli. Zdarza się to wielu ludziom, którzy cierpią z powodu przewlekłego bólu. Może on trwać niemalże ciągle z różną intensywnością (np. ból pleców) lub może mieć powtarzający się charakter (np. migrena). Taki ból nie niesie żadnej informacji i nie służy żadnemu celowi. Ból długotrwały nie zawsze jest już tylko objawem choroby, ale staje się chorobą samą w sobie. Bywa przeszkodą w wykonywaniu części lub prawie wszystkich codziennych czynności. Osoba z bólem przewlekłym może mieć problemy z chodzeniem do pracy, wykonywaniem swoich obowiązków, zadbaniem o siebie i swój dom. Okresy braku aktywności występują naprzemiennie z okresami aktywności zbliżonej do normalnej. Jednak przychodzi taki moment, kiedy osoba jest zmęczona, wręcz wycieńczona ciągłymi zmianami swojego stanu i ciągłym rezygnowaniem z rzeczy, których nie jesteś już w stanie robić. Niestety z tego też powodu traci swoją dawną kondycję, a jej życie traci swoją dawną jakość.
Te trudności fizyczne związane z bólem przewlekłym mogą wywołać wiele negatywnych emocji i konsekwencji życiowych. Zdarza się, że frustracja z nim związana budzi agresję w stosunku do otoczenia, a poczucie bezradności staje się przyczyną powstawania stanów depresyjnych. Ból przewlekły przestaje być problemem jedynie natury fizycznej, a staje się dla osoby chorej wyzwaniem psychicznym. Ból jest objawem lub chorobą, jest też przyczyną problemów na tle emocjonalnym oraz powodem dla którego jednostka wycofuje się z życia społecznego. Z tego powodu możemy mówić o trzech czynnikach bólu: fizjologicznym, psychologicznym i społecznym. W związku z tym terapia bólu długotrwałego nie jest tylko sprawą lekarzy, ale również psychologów i fizjoterapeutów.
Do najczęściej występujących chorób, którym towarzyszy długotrwały ból należą bóle kręgosłupa, artretyzm i migrena. Niestety do tej pory nie znaleziono leku, który raz na zawsze wyleczyłby ból przewlekły. Nawet najsilniejsze leki przeciwbólowe (analgetyki), takie jak opioidy, nie przynoszą całkowitej ulgi. Ważne jest aby, jeśli nie można wyleczyć, to chociaż ulżyć osobie chorej w jej cierpieniu. W tym celu powinno się przearanżować jej otoczenie tak, aby funkcjonowanie w nim było dla niej jak najłatwiejsze. Jeśli Ty sam cierpisz z powodu długotrwałego bólu odsyłamy Cię do zakładki "Jak radzić sobie z bólem", gdzie znajdziesz przydatne informacje na temat sposobów leczenia bólu, zarówno od strony medycznej, jak i tego co Ty sam możesz zrobić. Zachęcamy Cię również do przejrzenia całej naszej strony. Być może część z tych informacji pomoże Ci zrozumieć, czym jest ból, który odczuwasz, jak o nim rozmawiać i co możesz zrobić, żeby poczuć się lepiej.
ŻYWIENIE A BÓL PRZEWLEKŁY
„Jesteś tym, co jesz” – pewnie nie raz słyszałeś to powiedzenie, ale czy kiedykolwiek zastanawiałeś się o co właściwie w nim chodzi? Bo przecież nie o to, że po zjedzeniu wielu marchewek też staniesz się marchewką. W bardzo wielkim skrócie... całe nasze ciało jest z czegoś zbudowane oraz potrzebuje energii, aby przeprowadzać wszystkie skomplikowane procesy. Zatem z jednej strony z jedzenia pozyskujemy budulec, a z drugiej strony wykorzystujemy je jako naturalne paliwo. Dlatego też wielu ludzi, słusznie myśli, że ich organizmy potrzebują przede wszystkim białka, żeby organizm budował mięśnie i cukrów, które mają sporo kalorii, a zatem mogą z nich pozyskać najwięcej energii. Sprawa nie jest niestety aż tak prosta. Ta podstawowa wiedza jest tylko skrawkiem bardzo ważnej dziedziny naszego życia jaką jest odżywianie.
Nasze ciało to nie tylko mięśnie, ale też narządy wewnętrzne, kości, stawy, skóra, włosy i paznokcie – wszystko to ma swoją unikalną strukturę, która potrzebuje odpowiedniego budulca w odpowiednich proporcjach. Wyobraź sobie, że Twoje ciało jest jak ulubiona potrawa. Zanim ją ugotujesz, sprawdzasz przepis i dobierasz składniki, niczego nie pomijasz, zawsze podążasz dokładnie za podanymi wskazówkami, dodając ich odpowiednie ilości. Czasami zdarza się, że po jakimś czasie modyfikujesz przepis odpowiednio do swoich potrzeb (na przykład lubisz mniej słone dania, więc dodajesz mniej soli). Ludzie poświęcają wiele czasu na przygotowanie smacznego posiłku, a przecież to tylko jedno z wielu dań, jakie zjedzą w swoim życiu. Inaczej jest z Twoim ciałem. Zostało Ci przeznaczone na zawsze, więc dlaczego nie zadbać o nie w ten sam sposób? Aby "budować" siebie powinieneś wiedzieć, jakie składniki i w jakich proporcjach są Ci do tego potrzebne.
Zalecenia żywieniowe dla pacjentów cierpiących z powodu przewlekłego bólu są podobne do tych, które kieruje się do ludzi zdrowych. Zasadnicza różnica polega jednak na tym, że osoby z bólem przewlekłym chwilę słabości mogą przepłacić zwiększeniem intensywności bólu. Wielu ludzi może nie wiedzieć, że dieta jest ważna i nie mają pojęcia, jak powinni się odżywiać. Właśnie dla takich ludzi powstał ten artykuł. Może jednak znasz już wszystkie zasady dobrego żywienia, ale nie potrafisz się do nich stosować? Odsyłamy Cię zatem do artykułu o psychoterapii. Psychoterapia jest niefarmakologiczną metodą leczenia, często polecaną dla ludzi, którzy mają trudności ze stosowaniem się do zaleceń, gdyż pomaga wypracować zdrowe nawyki i motywuje do wprowadzenia ich w życie.
Mity na temat żywienia
Podstawowy mit związany z żywieniem mówi, że jeśli masz nadwagę to znaczy, że jesteś dobrze odżywiony. Jeśli ważysz więcej niż powinieneś to zapewne nie dlatego, że odżywiasz się zdrowo. Istnieje nawet prawdopodobieństwo, że jesteś niedożywiony. Nadwaga powstaje często w wyniku spożywania zbyt dużej ilości węglowodanów. Cukry są nam głównie potrzebne jako materiał energetyczny. Jeśli spożywamy ich więcej niż wynika to z zapotrzebowania naszego organizmu, zostają one zamienione w tłuszcz i gromadzą się w naszych tkankach. Właśnie dlatego nie samym cukrem żyje człowiek. Zbilansowana dieta musi być bogata zarówno w węglowodany, jak i białka, tłuszcze, witaminy oraz minerały. Zatem człowiek dobrze odżywiony to nie ten z nadwagą, ale ten, który je zdrowo i tym samym trzyma linię. Pamiętaj, że jemy po to, żeby żyć, a nie żyjemy po to, żeby jeść. Zdrowa dieta będzie wymagała kilku, a w niektórych przypadkach nawet wielu, wyrzeczeń i może okazać się trudniejsza niż by się wydawało, zwłaszcza dla tych, którzy lubią "dobrze" zjeść.
PAMIĘTAJ! Tak jak przybranie na wadze niekoniecznie musi świadczyć o dobrym odżywieniu, tak objawem niedożywienia nie musi być zmniejszenie wagi ciała. Nie musisz być szczupły, ale może masz matowe włosy i cerę lub opuchnięty w wyniku zatrzymywania wody w organizmie brzuch. Jeśli jednak zmianom w wyglądzie towarzyszy zmniejszony apetyt, obniżony poziom energii i spadek masy ciała – koniecznie zgłoś się do lekarza.
Kolejnym mitem na temat żywienia jest to, że jeśli przed zachorowaniem byłeś szczupły, to otyłość nigdy nie stanie się Twoim problemem. Niestety ból często powoduje, że ludzie przestają być tak samo aktywni jak byli wcześniej, spożywając tyle samo jedzenia, a czasami nawet więcej. Dzieje się tak między innymi dlatego, że niektóre leki (na przykład steroidowe) wzmagają apetyt. Inną przyczyną spożywania większej ilości pokarmów przez ludzi chorych jest po prostu nuda. Jeśli z powodu bólu musiałeś zrezygnować z rzeczy, które lubiłeś robić wcześniej, być może nie wiesz co robić z wolnym czasem i zwyczajnie go "zajadasz". Niestety nie jest to dobre rozwiązanie i na dłuższą metę może okazać się bardzo szkodliwe. Pilnowanie zdrowej diety jest niezmiernie ważne w przebiegu bólu przewlekłego, gdyż dodatkowe kilogramy mogą potęgować cierpienie chorego.